Phục hồi sau sinh đúng cách như thế nào giúp mẹ lấy lại sức khỏe nhanh chóng

Đối với những bà mẹ mới sinh, việc phục hồi sau sinh cũng quan trọng không kém việc chú ý đến sự phát triển của trẻ sơ sinh. Bản chất của việc phục hồi sau sinh không chỉ là về vóc dáng mà còn là phục hồi các chức năng sinh lý, thể lực, khả năng sinh sản, sinh dục,… đều trở về trạng thái trước khi sinh, thậm chí là trước khi mang thai.

Phục hồi sau khi sinh con là gì?

Phục hồi sau sinh tức là phụ nữ sau sinh thường có nhu cầu phục hồi và bảo dưỡng nhất định vì cơ thể còn quá yếu. Việc phục hồi và duy trì này được gọi là phục hồi sau sinh. Trong giai đoạn này, cơ thể người phụ nữ giống như một cánh cửa rộng mở, có thể đào thải lượng nước dư thừa và độc tố tích tụ lâu ngày trước khi sinh con. Từ đó giúp cơ thể khỏe mạnh hơn nhờ việc bồi bổ đúng cách. 

Tại sao phải phục hồi sau sinh?

Sau sinh 1-3 tháng là giai đoạn người phụ nữ mỏng manh hơn về tâm lý và thể chất yếu hơn. Chất lượng phục hồi trong giai đoạn này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cả đời của người mẹ. 

Các chuyên gia y tế đã phát hiện ra rằng nhiều căn bệnh của phụ nữ hiện nay là do tiềm ẩn những nguy hiểm do quá trình hồi phục sau sinh không hoàn toàn để lại. Các cuộc khảo sát của các tổ chức quốc tế đã chỉ ra rằng việc không được chăm sóc sau khi sinh sẽ khiến cơ thể sản phụ khó phục hồi. 

Tỷ lệ đau vú, rụng tóc và táo bón cao tới 22%, chóng mặt và đau đầu tăng 30,5%, khó chịu ở đường tiêu hóa tăng 16,5% và tim đập nhanh tăng 22. Các di chứng khác nhau do phục hồi sau sinh sẽ kém ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe suốt đời.

Phục hồi sau sinh đúng cách như thế nào?

Loại bỏ sản dịch: 4 đến 6 tuần sau khi sinh

Lochia sau sinh dùng để chỉ tình trạng ứ máu và chất nhờn tiết ra từ âm đạo sau khi sinh con. Lochia sau sinh là sự bong ra của decidua khỏi tử cung, đặc biệt là phần bám của nhau thai, sau khi người mẹ sinh con, và các mô chứa máu, decidua hoại tử và các mô khác được thải ra ngoài qua âm đạo. 

Trong trường hợp bình thường, lochia có màu đỏ, và khi vết thương lành dần, nó sẽ chuyển dần sang màu đỏ, nâu đỏ và cuối cùng là màu trắng cho đến khi sạch hoàn toàn. 

Tuy nhiên, thời gian để lochia đào thải ra ngoài ở mỗi người là khác nhau, chủ yếu trong vòng 4-6 tuần sau khi sinh. 

Muốn thải sản dịch nhanh chóng, các bà mẹ mới sinh cần lưu ý những điểm sau:

Trước hết cần giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, thường xuyên thay quần lót để tránh nhiễm khuẩn. 

Thứ hai là thường xuyên đi tiểu. Mẹ có thể uống nhiều nước ấm và làm rỗng bàng quang càng nhiều càng tốt khi đi tiểu. Điều này có lợi cho sự co bóp của tử cung và thúc đẩy quá trình thải sản dịch ra ngoài.

Với các mẹ sinh con bị rách tầng sinh môn, nên duy trì tư thế ngồi ngủ đúng tư thế, tốt nhất là nằm ngược chiều với vết thương tầng sinh môn. Chẳng hạn như vết thương rách bên trái thì tốt nhất mẹ nên ngủ nghiêng về bên phải để vết thương không bị đè ép sẽ giúp máu huyết lưu thông nhanh chóng làm lành vết thương. Đồng thời giúp thải sản dịch càng sớm càng tốt.

Phục hồi tử cung: trong vòng 6 tuần sau sinh

Sự phục hồi của tử cung bao gồm sự phục hồi của tử cung, sự phục hồi của cổ tử cung và sự phục hồi của nội mạc tử cung. Tử cung là một cơ quan được tạo thành từ các cơ dày hơn, vì vậy không thể trở lại vị trí ngay sau khi chuyển dạ xong. 

Trong quá trình hồi phục của tử cung, nó cần trở lại kích thước ban đầu thông qua hoạt động “co cơ” mạnh mẽ. Vì vậy, trong vòng 1 tuần sau sinh, các mẹ mới sinh thường cảm thấy đau do các cơn co thắt tử cung. 

Thời gian phục hồi của tử cung nhanh nhất. Trong khoảng hai tuần, tử cung sẽ co lại vào khoang chậu.

Thời gian phục hồi của cổ tử cung và nội mạc tử cung chậm hơn rất nhiều. Đối với những bà mẹ mới sinh con, đặc biệt là những bà mẹ sinh thường, cổ tử cung sẽ bị sung huyết và tấy đỏ ở mức độ khác nhau, cổ tử cung trở nên rất mềm, cổ tử cung có biểu hiện hở. Cổ tử cung đóng lại khoảng 7-10 ngày sau khi sinh, lúc này khả năng lây nhiễm vi khuẩn sẽ ít hơn. Còn nội mạc tử cung cần đến khoảng 21 ngày để trở về ban đầu.

Tóm lại sẽ mất khoảng 6 tuần từ khi sinh con để tử của mẹ được hồi phục hoàn toàn.

Muốn giúp tử cung hồi phục nhanh và tốt hơn. Mẹ mới sinh cần đi tiểu càng sớm càng tốt giúp tử cung hồi phục và thải sản dịch. Ngoài ra cho con bú và để trẻ ngậm núm vú của mẹ nhiều hơn cũng có thể kích thích tử cung co bóp và đẩy nhanh quá trình hồi phục.

Phục hồi sàn chậu: 6 tháng đến 1 năm sau sinh

Cơ sàn chậu là nhóm cơ đóng khung chậu, được ví như giàn giáo, nâng đỡ các cơ quan trong khoang chậu và khoang bụng, đồng thời có tác dụng hiệp đồng với bàng quang, trực tràng, âm đạo.

Khi phải chịu áp lực của em bé và nhau thai trong quá trình mẹ mang thai, trương lực cơ trở nên kém đi, chu vi vòng đầu của em bé và âm đạo của mẹ trong quá trình sinh nở cũng sẽ gây tổn thương đến các cơ sàn chậu ở mức độ lớn.

Một khi cơ sàn chậu bị tổn thương, sức căng của cơ kém đi, lực co bóp nhỏ dần thì các vấn đề kèm theo như giãn âm đạo, tiểu không tự chủ,… Trường hợp nặng có thể gây sa cơ vùng chậu, sa âm đạo, trực tràng, u nang và các vấn đề khác. 

Vì vậy, mẹ nên đi khám sau sinh ở viện để được tư vấn về cơ sàn chậu. Trong trường hợp cần thiết bác sĩ sẽ tư vấn các mẹ mới sinh nên tập luyện phục hồi cơ sàn chậu nhé.

Phục hồi tâm lý sau sinh

Sau khi sinh, một nửa số bà mẹ sẽ bị trầm cảm nhẹ trong một thời gian gọi là trầm cảm sau sinh. Nguyên nhân gây ra trầm cảm sau sinh có thể do ảnh hưởng bởi yếu tố nội tiết thần kinh, yếu tố di truyền, yếu tố tâm lý, yếu tố mang thai, yếu tố sinh đẻ và yếu tố xã hội. 

Loại tâm trạng này sẽ không nặng như trầm cảm, có thể chỉ kéo dài vài giờ hoặc vài ngày rồi biến mất. Nặng hơn phụ nữ sau sinh có thể bị trầm cảm, thờ ơ, không muốn giao tiếp với người khác và kể cả với chồng.

Việc mẹ có thái độ sống lạc quan là điều vô cùng quan trọng. Nó giúp ích không chỉ cho quá trình phục hồi sức khỏe của bản thân mà còn cả nuôi con sau khi sinh nở. Ngoài ra, việc kiểm tra sớm sức khỏe sau sinh nhằm sàng lọc các dấu hiệu và triệu chứng trầm cảm sau sinh đóng vai trò tương đối quan trọng. Các bác sĩ tâm lý sẽ phát hiện sớm và giúp kết quả điều trị trầm cảm cho mẹ tốt hơn.

Gia đình cũng cần thường xuyên bên cạnh động viên, chia sẻ, giúp chị em phụ nữ kiểm soát những cảm xúc tiêu cực của mình. Nếu không rất dễ làm tổn thương bản thân và ảnh hưởng đến con cái và gia đình.

Kết luận

Sự phục hồi nhanh chóng sau khi sinh con có ảnh hưởng cốt yếu đến tâm lý, sinh lý của người mẹ và sự phát triển khỏe mạnh của em bé. Vì lợi ích của cơ thể và con, các bà bầu đừng quên tìm hiểu thêm nhé để chuẩn bị cho việc phục hồi sau sinh đạt hiệu quả nhất.